مشتقات، ابزارهای مالی هستند که متضمن هیچ نوع حق مالکیتی بر روی دارایی نبوده و ارزش آنها از ارزش کالا یا دارایی پایه ناشی میشود. ابزارهای مشتقه در جدا کردن ریسک مالی و پوشش در برابر ریسکهای موجود، بهطور موثر و کارا عمل مینمایند. بهدنبال مقرراتزدایی قیمت در صنعت نفت و گاز طبیعی و رشد سریع بازارهای نقدی، استفاده از ابزارهای مشتقه در این صنعت متداول گشت. مقرراتگذاری صنعت باعث میشد قیمتهای انرژی از ثبات برخوردار باشد اما تثبیت قیمت باعث ایجاد کمبود یا مازاد در مناطق مختلف میگردید. با آزاد شدن بازارها آشکار شد که قیمت نفت و گاز طبیعی نسبت به سایر کالاها با نوسان بیشتری روبرو است. طی چند دهه اخیر، شرکتهای فعال در صنعت نفت و گاز طبیعی برای کاهش ریسک نوسانات قیمت، تثبیت جریان نقدی و تامین مالی طرحهای سرمایهگذاری از ابزارهای مشتقه استفاده میکنند. در این مقاله، به معرفی انواع ابزارهای مشتقه مالی، شیوههای مدیریت ریسک قیمت در صنعت نفت و گاز طبیعی با استفاده از ابزارهای مشتقه و بررسی پیشنیازها و الزامات توسعه ابزارهای مشتقه در صنعت انرژی خواهیم پرداخت.